top of page
Aylin_AktaÅŸ.jpg

16.01.2021

NORA: BÄ°R BEBEK EVÄ°

pexels-photo-669319.jpeg
nora bir bebek evi.jpg
  • Instagram - Black Circle
  • Twitter - Black Circle
  • YouTube - Black Circle
  • Facebook - Black Circle

KIRILMA NOKTASINDAKÄ° DUYGULAR

   YaÅŸadığımız dünyaya anlam verme çabamız hiçbir zaman bitmeyecek. Kimi zaman okuduÄŸumuz öyküde yaratılan bir karakter kimi zaman da izlediÄŸimiz filmde seçilen bir konu resmin bütününü kavramamızı saÄŸlayacak; fakat bu derin düÅŸünme ve sorgulama durumu hep devam edecek. Edebiyat, sinema ve hatta tiyatro, toplumların derdini ifade etmesine, düÅŸünmesine ve sorgulamasına olanak tanıyacak. Belki de iyileÅŸtirecek, yenilenmemizi saÄŸlayacak. 
    Bizler de bunun için yazmıyor muyuz zaten? Amacımız kitabı tanıtıp bir kenara çekilmek deÄŸil, girdiÄŸimiz dünyanın içine sizleri konuk edip dolaylı yoldan da olsa hep birlikte bir ÅŸeyleri merak etmek. YaÅŸanan durumlara farklı gözle bakabilmek amacımız. Yine bu ortak amaçta birleÅŸirken bu kez tiyatronun kaynağından, bir oyundan yolculuÄŸumuzu baÅŸlatmak isterim. Henrik Ibsen’ın en sevdiÄŸim eseridir: Nora: Bir Bebek Evi. Ayrıca romanoku.org’da ilk defa bir oyun metni üzerinde çalışmanın beni çok heyecanlandırdığını paylaÅŸmak isterim. Umarım sizleri de bu duyguma ortak edebilirim.

 

      Peki, neden bu oyun?


    Birçok nedeni var ama öznel bakış açımdan ziyade nesnel gerçekler anlamında önemli gördüklerimi belirtebilirim. Yazarın bu dramını Danimarkalı Madam Laura’nın hayatını iÅŸleyerek ve konuya hayali karakterler katarak yaratmış olması ilk nedenim. Bir diÄŸer önemli gördüÄŸüm durumsa; eserin yazıldığı tarih üzerinden yüz kırk yıl geçmiÅŸ olmasına raÄŸmen “toplumda kadının rolü”nün hâlâ tartışılan bir durum olarak metni evrensel bir boyuta taşımış olmasıdır. Ayrıca belirtmek isterim ki Henrik Ibsen bu oyunu sahnelendiÄŸi zaman çeÅŸitli eleÅŸtirilere maruz kalmış. Bu eleÅŸtiriler daha çok finalde Nora’nın evden kaçmasına dairdi. Bazısı gerçekten Nora’ya ne olduÄŸunu, nereye gittiÄŸini samimi bir ÅŸekilde merak ettiÄŸi için eleÅŸtirirken diÄŸer tarafta bir kadının evi terk etmesiyle sonuçlanan bir sonucu uygun bulmayışlarındandı. Benim okuduÄŸum çeviride Nora evi terk eder fakat Ibsen, gelen eleÅŸtiriler nedeniyle yeni bir sonla oyunu tekrar yazar. Nora’nın bu kez finalde evine döndüÄŸünü gösteren bir oyun metni de mevcuttur. 


     Nora: Bir Bebek Evi’ni okuyan ya da daha önce oyununu izleyen var mı aranızda, bilemiyorum. Ä°lk kez tanışıyor olacaklara, oyunu okumadan önce yazarı araÅŸtırmalarını da ayrıca öneririm. Bu durumu “yazar bakış açısıyla eseri yorumlamanız” için önermiyorum. Aksine okunacak olan eserin yanında yazarın hayatını, baÅŸka hangi eserleri olduÄŸunu bilmek, yazıldığı dönmelerde ne gibi toplumsal sorunlarla mücadele edildiÄŸini öÄŸrenmek ve eserlerini ürettikten sonra karşılaÅŸtığı zorlukları bilmek kiÅŸiye içsel bir zenginlik katacağı için öneriyorum.

Henrik Ibsen.jpg
nora.jpg

    Biraz da oyunda geçen karakteri tanıyıp geliÅŸen olaylara ÅŸahit olmak ister misiniz?


  Oyun, Noel için alışveriÅŸten dönen Nora’yı göstererek baÅŸlar. Daha sonra Nora’nın eÅŸi olan Av. Thorwald Helmer’ı tanırız. Helmer’ın “Mini mini bir tarla kuÅŸum,” diye Nora’yı sevmesi, Nora’nın savurgan olduÄŸunu dile getirmesi, yediklerine bile karışan bir çizgiyle “kadını belli bir biçime sokmak isteyiÅŸine” ÅŸahit oluruz. 
    Nora’nın mutlu olarak gördüÄŸümüz evlilik tablosunu Madam Linde’nin gelmesiyle sorgulamaya baÅŸlarız. Daha sonra Nora’nın sırrına ortak oluruz.  Helmer’ın saÄŸlığına kavuÅŸması için borç aldığını öÄŸreniriz. Hem de bir kadının kocası izin vermeden borç alamayacağı bir dönemde…
   Aslında Av. Krogstad’ın da sahneye girmesiyle olay dizisi baÅŸlar. Krogstad, bankadaki pozisyonunu sigortalamak için Nora’yı tehdit eder. Helmer’ı bu iÅŸi ayarlaması noktasında etkilemesini, aksi hâlde kendisinden borç aldığı sırrını ve dahası borcu alırken evrakta yaptığı sahteliÄŸi ortaya çıkartacağını bildirir. Yazar, bu süreçten sonra daha çok Nora’nın bu sırrı Helmer’ın öÄŸrenmemesi için oyun boyunca yapacaklarını bizlere gösterir. Helmer’ı ikna etmeye çalışmasını hatta Dr. Rank’e yardım için baÅŸvurduÄŸunu ve en sonunda Madam Linde’nin Krogstad’la geçmiÅŸte kalan romantik iliÅŸkisinin de yardımıyla, Linde’den onu ikna etmesini bile istediÄŸini görürüz. 
   Oyunun sonlarına doÄŸru Krogstad’ın mektubu Helmer’ın eline geçer. Nora’nın iÅŸlediÄŸi suçun itirafı olan bu mektupla Helmer tüm olan biteni öÄŸrenir. Nora’nın iÅŸlediÄŸi bu utanç veren suç için çok öfkelenir. Nora’nın ahlaksız olduÄŸunu, eÅŸ ve anne olarak uygun biri olmadığını dile getirir. Yine zaman atlaması yaÅŸamadan oyun içinde yeni bir mektup daha açar, bu mektup da Krogstad’dan gelmiÅŸtir. Aslında Krogstad’ın Madam Linde’yle aÅŸkını yeniden keÅŸfetmiÅŸ olmasından kaynaklı Helmer’a ve ailesine yaptığı ÅŸantaja son verdiÄŸini yazar. Bu mektuptan sonra Helmer’ın Nora’ya da tavrı hemen deÄŸiÅŸir. Nora’yı affettiÄŸini ve onu yine “mini mini tarla kuÅŸu” olarak çok sevdiÄŸini belirtir. 
EÅŸi tarafından takdir görmeyi beklerken hiç ummadığı bir tavırla karşılaÅŸan Nora ve bu noktaya kadar geliÅŸen tüm olaylalar Nora’nın kendisine biçilen rolü ve deÄŸeri de sorgulamaya baÅŸlamasına neden olur. Gerçekte kim olduÄŸunu bulmak ve anlamak için kocasını ve çocuklarını bırakmaya karar vererek her ÅŸeyi arkasında bırakıp evi terk eder. 

 

     BaÅŸka bir gözle metne yaklaÅŸmaya çalışalım, ne dersiniz?
   Bu oyunda önce kendisini ailesine adamış olan bir kadının evliliÄŸini görürüz ve gördüÄŸümüz bu tablo içinde ailesini tehlikelerden kurtarmak için borç almasına ÅŸahit oluruz. GeliÅŸen olaylarla kendisine biçilen rolü ve deÄŸeri sorgulayan bir kadının derdine ortak olmaya baÅŸlarız. Önce babası daha sonra da kocası tarafından süs bebeÄŸi gibi yetiÅŸtirilmiÅŸ bir kadının hayatın içindeki dönüÅŸümüne ÅŸahit oluruz. VaroluÅŸ sancıları içinde etrafına örülen o sert kabuÄŸu kırması ve birey olarak kadına dayatılan algıları yıkmaya çalıştığını dinleriz. YaÅŸadığı yuvanın içinde kadının varoluÅŸsal sancılar çekerken bu sancılarla nereye sürüklenebileceÄŸini görürüz. Sürekli tüketmek üzerine örülü bir sistemin içinde bireyin de aynı hızla yıkıma uÄŸradığını ve yok olan deÄŸerlerle birlikte savrulduÄŸunu anlarız.  


     Peki, Nora için kırılma noktası neydi? Bir fikriniz var mı?


    Yuvasını ayakta tutmak isterken kendisini yöneten ÅŸeyin tam da bu korku olduÄŸunu anlaması belki de Nora için kırılma noktası olmuÅŸtu. Bu sır ortaya çıktığında ailesinden hiçbir ÅŸey kalmayacağını düÅŸünmesi dönüÅŸümünü hızlandıran nedendi. Korkuların onu ÅŸekillendirdiÄŸini, çeÅŸitli maskelerin içinde yaÅŸadığı reddediÅŸleri, ailesini bir araya getiren ÅŸeyin sevgi deÄŸil de tam aksiye yaÅŸadığı o korku olduÄŸunu fark etmesiydi. Korkunun insan üzerinde yaratmış olduÄŸu yıkımı ve vahÅŸeti görürken aslında hissedilen bu korkuların da sonunun gelmeyeceÄŸini hissettirmiÅŸ olmasıydı.
    Aile ve toplum yapısının kadına dayattığı rolleri ve kadının bu rollere baÅŸkaldırısını konu alan bu oyunun, okurken ya da izlerken “toplumda kadının rolü”nü bir kez daha sorgulamamızı saÄŸlayacağını düÅŸünüyorum. YaÅŸadığımız toplum için bile hâlâ güncelliÄŸini koruyan bu konunun, birey olarak yaÅŸadığımız süreçlere de ışık tutacağına inanıyorum.
Åžimdiden keyifli okumalar dilerim.

 

  • Instagram - Black Circle
  • Twitter - Black Circle
  • YouTube - Black Circle
  • Facebook - Black Circle

© 2023 by HEAD OF THE CLASS.

PR / T 123.456.7890 / F 123.456.7899 / info@mysite.com

​

Hazırladığınız kitap incelemelerinizi, öykü-deneme türündeki yazılarınızı, edebiyat ve sanat odaklı dosya konularınızı romanokuyun@gmail.com adresine gönderebilirsiniz.

 

Tanıtım amaçlı kitap gönderimi ve reklamlarınız için de aynı kanallardan ulaÅŸabilirsiniz.

  • Instagram
  • X
  • Facebook
  • Youtube
bottom of page